Gorredijk

Zilver en goudsmeden

Gorredijk, het handelscentrum van Opsterland, een welvarende plaats waar dan ook de goud- en zilversmeden hun beroep uitoefenden en handel dreven. Goud was een duur edelmetaal en omdat vaker zilver werd gebruikt sprak men ook meestal van de zilversmid. De vermoedelijk eerste goud- en zilversmid die zich in Gorredijk vestigde was Hidde Sipke Halbetsma. Hij woonde vanaf 1718 aan de Hoofdstraat en dreef hier meer dan 40 jaar zijn zilverwerkplaats. Hidde Sipkes Halbertsma werd gezien als een voornaam zilversmid die zijn vak zeer goed verstond. Voor de Engelse ambassadeur zou hij een zilveren tafelservies hebben gemaakt dat niet minder dan 25.000 gulden kostte, waarbij men zich kan afvragen of hierbij niet een nul te veel is geplaatst. Hotse Ulbes van Sinderen uit Beetsterzwaag leerde het zilversmid vakmanschap van zijn oom in Gorredijk. Voor de familie Halbetsma en de familie van Sinderen was de financiële welstand erg belangrijk. De beide zilversmeden hebben de dure meesterproef afgelegd om bij het gilde te horen. In Gorredijk kwam concurrentie, want in 1733 werd in het weesboek van Opsterland vermeld: "den 21 dito aan de zilversmid Rincke Cornelis voor het soldeeren van Geeske Sjoerds oorijzer betaalt 2 stuivers". In Gorredijk waren vele zilversmederijen, maar halverwege de 19e eeuw kreeg men minder opdrachten en de zilversmeden hadden vaak een tweede bron van inkomsten om brood op de plank te krijgen. De familie Gaastra heeft tot het begin van de 20e eeuw het beroep van zilversmid in Gorredijk uitgeoefend. Hendrik en Fokke Gaastra waren de laatste zilversmeden en werkten tot 1901 bij hun vader in de zaak. Hendrik oefende op zeer hoge leeftijd het vak nog uit. Dat blijkt uit de tekening die Ids Wiersma in 1923 in zijn werkplaats maakte. In het huis van Hendrik stond de nog mars, deze "wandelstok" werd bij lange voettochten op zijn rug gedragen. Vergezeld met stok en zijn hond liep hij naar markten als Oldeberkoop en Beetsterzwaag. Op zijn dis lagen de zilveren oorijzers, melklepels, ringen en ook voorbeelden van zijn knappe graveerkunst.

 

Hieronder de lijst met zilversmeden uit Gorredijk

Halbetsma

Gaastra

Douwe Klazes Compaan 

Gerben Teades Van Manen 

Haring Lodewijk Glasz 

Riekele Siezes Van Der Zee 

Klaas Kornelis De Vries

Ale Jans Oosterbaan

Paulus Lammerts Paulides

Petrus Gerhardus Oosterbaan

Rienk Jelles Steltman

Gerben Hermanus Sterringa

Gerrit Johannes Kromzigt

Wouter Pieters Van Der Bij



(bron: Museum Opsterlan & literatuur)