Gorredijk

Rijksmonumenten

Twintig Rijksmonumenten van Gorredijk en Kortezwaag.

Wat is een rijksmonument,

Een rijksmonument is een onroerend goed dat om haar cultuurhistorische waarde door de rijksoverheid is aangewezen om te worden beschermd en behouden te blijven. Nederland heeft ongeveer 62.000 rijksmonumenten. Tweederde van de rijksmonumenten zijn woonhuizen. Al deze rijksmonumenten staan in het monumentenregister.

Volgens de Monumentenwet 1988 is de definitie van rijksmonument: Alle vóór tenminste vijftig jaar vervaardigde zaken welke van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun betekenis voor de wetenschap of hun cultuurhistorische waarde.
De plaats Gorredijk (de Gordyk) telt 20 inschrijvingen in het rijksmonumentenregister.

Brouwerswal 7, Anno 1805 (31840)

 Links de Brouwerswal en rechts de Langewal rond 1900. De klokgevel links, thans Rijksmonument was van circa 1930 tot 1998 een kapperzaak van fam. De Vos.
 

Brouwerswal 68, Anno 1744 (31841)

Woning onder hoog zadeldak tegen topgevel waarin twee smalle hoge vensters en twee gevelstenen, benevens negen sierankers. Ook op de begane grond twee smalle hoge vensters.

De woning aan de Brouwerswal in vroegere jaren. Jaren lang werd het huis bewoond door een bakker. Het werd gebouwd in opdracht van Walter Ubles.
 

 Dwersfeart 11, Anno ? (31842)

Boerderij van het kop-romptype, het voorhuis onderkelderd, boven de inrit van de schuur houten beschieting met sierlijst. Indeling van kelderluiken, vensters en lichtopeningen in de top van het voorhuis origineel. Bouwjaar onbekend.
 

 Hoofdstraat 24, Anno 1745 (31844)

Pand onder zadeldak tegen klokgevel met gebeeldhouwde aanzetkrullen en deklijsten; in de gezwenkte bekroning wapencartouche.
 

bekroning wapencartouche 1745

Links is nog net een gedeelte van de klokgevel te zien. Het gebouw waar u tegenaan kijkt is de Schansburg.
 

 Hoofdstraat 40, Anno 1826 (31845)

Pand onder zadeldak tegen klokgevel met gebeeldhouwde aanzetkrullen, lijst en bekroning, waarin de initialen J.F. en J.J. Onder de aanzetkrullen cartouches met anno 1826. In 1826 werden Jacobus (Klazes) en Joukje Jans eigenaar van Hoofdstraat nr.40. Zij verbouwden het huis en lieten de halsgevel met hun initialen J.F. en J.J. aanbrengen.Jacobus was vervener, koopman en winkelier. Omstreeks 1900 vestigde zich hier de distelateur, likeurstoker en koffiebrander Gerard Pieter Brons. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Wiebertus. In 1985 werd de zaak opgeheven.

 Fokke de Vries, hier achter de toonbank, was tot het eind in dienst bij de firma Gerard Brons. In 1985 werd de zaak opgeheven.

Hoofdstraat 41, Anno 1762 (31843)

Pand met twee verdiepingen onder zadeldak tegen klokgevel met gebeeldhouwde aanzetkrullen, deklijst en bekroning waarin een passer, driehoek en schietlood zijn voorgesteld. Onder de aanzetkrullen cartouches met Anno 1762. Op de eerste verdieping drie zesruitsvensters; op de tweede en in de top vierruiters.

Foto gemaakt rond 1900 tijdens de schapen en varkensmarkt op woensdag. Rechts van de Koornbeurs staat het tegenwoordige Rijksmonument.
 

 Hoofdstraat 42, Anno ? (31846)

 Pand met zadeldak tegen halsgevel met rijk gebeeldhouwde klauwstukken en bekroning in de Friese Lodewijk XIV-stijl. Lambrequins onder de klauwstukken en het topvenster. In de top twee sierankers; op de verdieping en in de top zesruitsvensters. 

  In de top twee sierankers.

De Noord-Oost Dubbelestraat omstreeks 1900 ( nu Hoofdstraat) met aan de linker- kant de rijkversierde klokgevel. Helaas is niet bekend door wie en wanneer de gevel geplaatst is.

Hoofdstraat 59, Anno 1887 (513184)

De stijl waarin het pand is gebouwd is een mengsel van "postkantoor-" en "station-stijl", waarbij in de gemetselde decoratie gebruik is gemaakt van Vernieuwingsstijl-elementen.
 

De eerste steen gelegd door S.G. Zwart Wethouder der Gemeente Opsterland 1 september 1887.

Foto gemaakt rond 1900. De Openbare Lagere School werd in 1887 gebouwd.
 

 Hoofdstraat 74, Anno mogelijk eind 18e eeuw (31847)

Vijf traveeën breed pand met verdieping onder schilddak met twee hoekschoorstenen waarop borden. Forse kroonlijst boven de vijf venstertraveeën brede gevel.

De Nutspaarbank.

Kerkewal 9, Anno ? (31848)

De Nederlands Hervormde kerk. Rijksmonument wegens zes herdenkings- en wapenstenen in de gevel; en wegens inventaris, bestaande uit 17e eeuwse preekstoel met achterschot en klankbord. In september 1985 is de kerk afgebroken.

De plek waar eerst de Nederlands Hervormde kerk heeft gestaan. Aan de muren is te zien waar de kerk ooit heeft gestaan.

 Eerste steen gelegd in het metselwerk op 24 mei 1683.

 Boven de deuren zijn de herdenkings en wapenstenen nog goed te zien.

Herdenkings en wapenstenen die in de muren van de kerk hebben gezeten.

	Vanaf de Kerkewal kon je door de steeg (Kerkepad) naar de Nederlands Hervormde kerk.

 Kerkewal 11, Anno 1776 (31849)

Pand onder zadeldak tegen klokgevel onder de aanzetkrullen gedateerd 1776. In de top zesruitsvensters.

 Kerkewal 14, Anno ? (laat 18e eeuws) (31850)

Pand onder zadeldak evenwijdig aan de straat tussen topgevels waarin sierankers en halve kruiskozijn. Kroonlijst met blokjes, twee zesruitsvensters.

In de muur zijn de initialen FSC en 1833 geplaatst.

Kerkewal 14 voor de verbouwing.

Langewal 52, Anno 1893 (31851)

Diep pand met volledige verdieping onder zadeldak met voor- en achterschild. In voor- en zijgevel hoge zesruitsvensters. Dit pand behoorde bij de Synagoge (die rechts van de woning gestaan heeft) als woning voor de leraar.

 De Leijen 29, Anno 1797-1896 (31852)

Hervormde Kerk met omheind kerkhof. Blijkens jaartal op de westgevel in 1797 opgetrokken. Eenvoudig kerkgebouw met dakruiter en portaal uit 1896. In de kerk staat een eenvoudige 17e eeuwse preekstoelkuip.

Foto genomen vanaf de Leijen.    

 De Nederlands Hervormde kerk nog zonder toren.  In 1897 werd er een torenspits op gebouwd.

 Molenwal 3, Anno 1756 (31853)

Fors pand met verdieping en twee zolders onder diep zadeldak tegen puntgevel. Aan de voet van de gevelpunt aanzetkrullen en jaartal cartouches 1756, in de top een gevelsteen, waarschijnlijk beide opnieuw toegepast. Op de verdieping en de zolders kozijnen met vierruitsvensters.

 Hegedyk 20A, Anno 1926 (513155)

 Toegangshek tot de begraafplaats (513157) 

De algemene BEGRAAFPLAATS werd aangelegd in 1926 naar een plan van aanleg van de gemeente- architect C. van Wamel uit 1925. De aanleg van de Gemeentelijke begraafplaats en trap uit 1926 en 1942/46 is van algemeen cultuur- historische en landschappelijke waarde.

Baarhuisje (513156)

 Hoofdstraat 59, Anno 1887-1888 (513184)

De stijl waarin het pand is gebouwd is een mengsel van "postkantoor-" en "station-stijl", waarbij in de gemetselde decoratie gebruik is gemaakt van Vernieuwingsstijl-elementen.

Foto gemaakt rond 1900. De Openbare Lagere School werd in 1887 gebouwd.

 Hegedyk 7, Anno 1917-1918 (513185)

Het woonhuis is ontworpen in opdracht van de handelaar N.Zwart en werd gerealiseerd in 1917/1918.
In de volksmond kreeg het woonhuis de bijnaam 'pleevilla' doordat in het woonhuis voor de eerste maal te Gorredijk een inpandig watercloset werd aangebracht.

 Stationsweg 35, Anno 1895 (513186)

De KAZERNE van de Koninklijke Marechaussee, thans dubbel woonhuis, werd in 1895 gebouwd in traditionele baksteenarchitectuur met elementen van de Chaletstijl en de Neo-Renaissancestijl wegens overplaatsing van de KM-brigade vanuit Beetsterzwaag.
 

De Marechaussee kazerne in Gorredijk werd gebouwd in 1895 vanwege de sociale onrust aan het eind van de vorige eeuw in de veenontginningsgebieden. Ook de tramrails is op deze foto goed te zien.