Gorredijk

Watersnood Gorredijk en Kortezwaag in 1960

Door Anne Veenstra
 

De lestijden op de Rijkskweekschool in Heerenveen eindigden ’s middags om ruim 2 uur om alle studenten de kans te geven op tijd thuis te zijn, zodat er nog ruimte overbleef voor het huiswerk. De schooltijden werden afgestemd op de diensttijden van de N.T.M., de busmaatschappij in Heerenveen en omgeving. ’s Morgens begonnen we altijd al om 8 uur en er was een korte lunchpauze van een half uur naast het kwartiertje koffiepauze. Tegen theetijd arriveerde ik weer in Gorredijk , waar bij Mem de thee klaar stond. Daarna volgde het huiswerk en zo nu en dan ging ik een avond naar een vergadering van een vereniging, om daar een verslag van te maken voor “De Opsterlander” of de “Drachtster Courant”. Vaak wisselde ik ook nieuwtjes uit met Elias Krans ( wonend in het Waaggebouw), een andere correspondent in Gorredijk.

22-10-1959: Rijkskweekschool Heerenveen met twee Gordyksters: . 1^e rij tweede van rechts Anne Veenstra . 2^e rij tweede van rechts Jannie Liemburg

Op maandagmiddag 5 december 1960 fietste ik niet helemaal aan Gorredijk toe mee met mijn fietsmaatjes, maar ik sloeg bij Sjoerd de Vries aan de Hegedyk rechtsaf de” Jelle de Vriesleane” in, het zandpad van de Hegedyk naar de Lijkweg. Ik had bakker Berend Spijkman namelijk beloofd hem op deze Sinterklaasdag te helpen met het bezorgen van de nabestellingen. Een flink aantal van zijn klanten liet een bakkerswarensurprise bezorgen bij familie, vrienden of bekenden in Jonkerslân, Kortezwaag, Gorredijk en zelfs Terwispel Meestal droeg ik een aantal gebaksdozen op mijn linkerarm, terwijl ik het fietsstuur, rem en bel met mijn rechterhand bediende. Heel leuk werk en deze keer op Sinterklaasdag 1960 met een heel bijzonder tintje.


Dergelijke opschriften kon men in allerlei Nederlandse kranten van maandag 5 december 1960 vinden, nadat zaterdag 3 en zondag 4 december een hevige zuidwesterstorm gepaard gaande met een vreselijke regenval over ons land had gewoed. In alle delen van het land hebben de storm en regen – de laatste in record hoeveelheden- grote schade en op verscheidene plaatsen een noodtoestand aangericht. Het regencijfer van zaterdagmorgen 8 uur tot zondagmorgen 8 uur was voor Den Helder 88 en voor Gorredijk 79!   


Bij kwekerij Kussendrager

Het hoge water rond Gorredijk dreigde in de nacht van zondag op maandag en ook in de loop van maandag ernstige gevolgen voor het dorp te gaan aannemen. De kwekerij van tuinbouw- bedrijf gebroeders Kussendrager stond onder water, evenals veel landerijen. Vooral de nieuwe wijk plan Oost had flink last van de hoge waterstand. Het water in de Ringenoldusstrjitte, de Compagnonsstrjitte, de Watse Eelkesstrjitte, de Heerenacker en de Schansburg steeg zienderogen en er ontstond een noodtoestand. Alle nodige maatregelen werden getroffen en een groot aantal personen werd beschikbaar gehouden om zo nodig de bewoners bij evacuatie behulpzaam te kunnen zijn.
 

De H.Ringenoldusstrjitte was er nog het ergste aan toe . Daar bereikte het water een hoogte van 25 á 30 centimeter. Straten en trottoirs stonden onder water en ook in de kelders van de woningen kwam het water erg hoog. De kinderen van de lagere school van meester Wieling konden niet naar school omdat ook de kelder waar de verwarmingsketels in stonden onder water stond. Het geplande Sinterklaasfeest voor de eerste en de tweede klas werd in het Waaggebouw gehouden. Het personeel van de Gemeentewerken en de brandweer slaagde er echter in dat het water maandagavond niet meer steeg en om 10 uur ’s avonds was het water zelfs al twee centimeter gezakt. Op maandagmiddag 5 december meldde ik mij dus bij bakker Berend Spijkman om de bestellingen voor Sinterklaas bij de verraste en blije ontvangers te bezorgen. Met de linkerarm zwaar beladen met gebaksdozen fietste ik door het nieuwe, bijzonder fascinerende landschap rond Kortezwaag. Het begon aan de Lijkweg al bij boer Jaap Velde en de aangrenzende twee dubbele woningen bij de kerk, waarin Jaap van der Berg, Krikke, Zijlstra en Anne de Jong woonden. De paden en tuinen rond die huizen stonden geheel onder water en het water klotste tegen de voordeur aan.


Bij de Kerk

Ook in ’t Weike konden de sloten en de riolering het water van de hevige regenval niet verwerken en deze straat kon ik alleen doorkomen door zo nu en dan hard te trappen en daarna de benen op te trekken. En dan ook nog eens rekening houden met de heerlijke Sinterklaassurprises in de dozen op mijn linkerarm! Nu 55 jaar later besef ik me dat ik me toen knap geweerd heb, want alle banketlet- ters, oranjekoeken, taai taai- en speculaaspoppen zijn keurig op de plaats van bestemming aangekomen. Ook in Terwispel, waar de Bouwerspolder aan de oostkant van de Nieuwe Vaart onder water was gelopen en waar dierenliefhebbers een haas van een “eilandje”redden!


’t Weike bij de winkel van Wiebe en Betje​

Alle beschikbare materiaal is ingezet om zo spoedig mogelijk een einde aan de waterellende te maken. De straten waren spoedig weer ontdaan van het water, maar het wonen was nog niet comfortabel omdat er een vieze, muffe lucht hing, veroorzaakt door het stinkende rioolwater, waarmee ook de kelders vol stonden. Ook ging veel van de wintervoorraad aardappelen en levensmiddelen, die in de kelder stonden verloren. Bij Johannes Jelsma aan de Langewijk in Jonkerslân verdronken 400 kippen, een schade van meer dan duizend gulden.